دكتر شيوا خليلي، رئيس گروه تخصصي علم و دين مركز ملي تحقيقات علوم پزشكي كشور، در گفتگو با خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر" درباره ضرورت اهتمام به موضوع اخلاق پزشكي اظهار داشت : در دو دهه آخر قرن بيست ميلادي علم مدرن دچار تحولات چشمگيري بوده است كه موجب شد دانشمندان غربي به خصوص دانشمندان علوم طبيعي و نيز علماي ديني بار ديگر براي تعريفي جديد از تعامل علم و دين تلاش كنند. امروزه در كشورهاي غربي هر ساله دهها كنفرانس در زمينه علم و دين با شركت متخصصان و دانشمندان رشته‌هاي علمي و ديني برگزار و مباحث متنوعي همچون آغاز خلقت، نظريه تكامل، ژنتيك، آزادي اراده و ... به طور جدي بررسي مي‌شود.
وي افزود : در جامعه ما با توجه به مباحث الهيات و اديان و در جهان حاضر هم به واسطه رويكرد جدي به علم نيازمند تعريف پايه اي از مباحث علمي هستيم . به طور مثال در بخش روانشناسي ما مدلهاي جديدي را مي بينيم و همين طور آن ديدگاه مكانيزم رواني و ديدگاه طبيعت گرايانه محض اغلب به صورتهاي مختلف دوباره بحث مي شود. در بخش سلامت نيز ما با همين بحران روبرو هستيم. به وجود آمدن انواع مباحث مختلف هميوپاتي و انرژي درماني و روشهاي درماني جديد با استفاده از يوگا و مباحثي كه اغلب در اين ديدگاه طبيعت گرايانه محض جايي نداشت نيز دوباره مطرح شده است. به هر حال تعاريف پايه ما نسبت به حيات، انسان و سلامت نيازمند به بازبيني جدي برپايه اعتقادات و منابع عظيم ديني است.
دكتر خليلي درباره تربيت و آموزش پزشكان اظهار داشت : در بخش آموزش و ترويج تا وقتي كه خود اساتيد توجيه نباشند ما نمي توانيم دوره هايي را به صورت كارگاه برگزار كنيم. متاسفانه پزشكان ما به هيچ وجه آشنايي لازم با مباحث پايه و فلسفي رشته خودشان را ندارند. در حالي كه فلسفه طب سالهاست كه از مباحث مهم است . ما با برگزاري دوره هايي كه امتياز بازآموزي براي پزشك دارد اين مباحث را مي توانيم معرفي كنيم و نقاط ضعفي را كه اين افراد با آنها سالها آموزش ديدند بررسي كنيم و از طرف ديگر مي بايست ديدگاه الهياتي ما با زبان جديد وارد مباحث جزئي شود و خلاء اي را كه وجود دارد بر طرف كند.
دكتر خليلي آموزش مباحث اخلاقي، و علم و دين در شاخه پزشكي را بسيار مهم دانست و اظهار داشت : درصد بسيار كمي از جامعه پزشكان با اين مسئله مواجه هستند و اين مباحث در شيوه آموزشهاي ما جايي نداشته و فقط وقتي كه متوجه تعارضها مي شويم يك مكث كوتاهي بر اين مسائل مي كنيم اما آن رشد علمي و جايگاه آكادميك ديگر وجود ندارد.
وي مهمترين مانع تحقق بحث اخلاق پزشكي و علم و دين را نا آشنايي پزشكان با مباحث فلسفه طب دانست و گفت : متاسفانه گروه هاي اخلاق كارآمدي جدي در امر آموزش ندارند و اغلب همان ديدگاه هاي غرب را پي گيري مي كنند. برگزاري جلسات بدون ارائه منابع مكتوب چندان وجاهت ندارد. تنها در آمريكاي شمالي بيش از سيصد درس دانشگاهي در زمينه علم و دين ارائه مي شود و صدها مجله تخصصي و كتاب چاپ مي‌شود. گروههاي علم و دين در اكثر دانشگاههاي معتبر جهان و مراكز تحقيقاتي تشكيل شدده و يا به طور مستقل مشغول فعاليت هستند. مراكز ديني همچون واتيكان و مراكز دولتي همچون مؤسسه پيشرفت علم آمريكا از اين پژوهش ها با بودجه‌هاي قابل ملاحظه‌اي حمايت مي‌كنند.
وي تاكيد كرد : اگرچه جمهوري اسلامي ايران از همان سالهاي اول پس از انقلاب با تشكيل نهادهايي مانند ستاد انقلاب فرهنگي، دفتر همكاري حوزه و دانشگاه و ديگر مراكز مشابه در همين راستا گام برداشته است. ولي اين فعاليتها به دلايل مختلف نتوانسته است نتايج مورد انتظار را بدست آورده و ارتباط علم ودين را در محيط دانشگاهي ايران گسترش دهد. با توجه به اين حقيقت كه امروزه در كشورهاي غربي تلاش جدي در ساختن و ارائه پارادايم جديد علمي صورت مي‌گيرد، فعال نبودن كشورهاي اسلامي در اين زمينه باعث دنباله‌روي مجدد مسلمانان در مسئله علوم دانشگاهي و مفهوم سياسي علم خواهد شد. بنابراين اين ضرورت به چشم مي‌خورد كه هرچه زوتر اقداماتي جدي براي تشكيل مراكز تحقيقاتي علم و دين و يا گروههاي علم و دين در مراكز تحقيقاتي و دانشگاه ها صورت گيرد. از ويژگيهاي اساسي گروه علم و دين حضور كارشناسان ازحوزه‌هاي مختلف علم و دين مي‌باشد كه در زمينه تعامل علم و دين به پژوهش بپردازند.
دكتر خليلي در پايان خاطر نشان ساخت : مسلما طرح مباحث پايه و بررسي تئوري هاي مربوط به تعامل علم و دين و مباحث اخلاقي در حوزه علوم پزشكي ضروري و الزامي است و در واقع از خلال اين‌گونه مباحث مي‌توان به الگوي مناسبي در تبيين و تنظيم اين رابطه نايل شد.
نظر شما